Czarne klawisze dzięki swojemu położeniu w grupach po dwa i trzy, są dla niekontrolowanych wzrokiem palców najlepszymi punktami odniesienia. Wymagania te mogę spełniać gamy:
E-dur, A-dur, D-dur później np. gamy c-moll i g-moll. Podobną rolę spełnia również wiele ćwiczeń technicznych, mieszczących się w obrębie jednej pozycji. Po przejściu do gry z nut należy pamiętać o ograniczeniu ambitusu pierwszych utworów do jednej pozycji.
W stopniowym opanowaniu różnych partii klawiatury i różnych kombinacji białych i czarnych klawiszy pomaga transpozycja tych utworów.
Niezbędny jest świadomy trening prowadzący do przystosowania się wzroku, pozwalającego na jednoczesną obserwację dużej przestrzeni np.: najpierw nauczyciel czyta z uczniem tylko dwie ostatnie linijki każdej strony ( tekst jest wtedy w centrum pola widzenia, a klawiatura na jego skrajach), oznacza to, że grający widzi początkowo tylko rozmyte kontury rąk i klawiszy. Stopniowo w wyniku ćwiczenia zarys rąk i klawiatury staje się coraz wyraźniejszy. Wtedy należy czytać linijki położone w środku, a potem na górze strony, zwracając uwagę na to, aby nie pogarszała się ostrość widzenia klawiatury.
Takie ćwiczenie może być stosowane przy nauce gry a vista przez dzieci, uczniów szkół średnich i studentów, którzy grają a vista z trudem właśnie z powodu złej orientacji rąk.
Szybkość i dokładność reakcji motorycznej na czytany tekst zależy w dużym stopniu od techniki aplikaturowej, to znaczy od doprowadzonej do automatyzmu umiejętności wybierania najdogodniejszych w danej sytuacji wariantów palcowania. Swoboda w operowaniu takimi formułami ma szczególne znaczenie, gdyż zła gra a vista bardzo często bywa spowodowana tym, iż uczeń nie wyobraża sobie, jak ma rozstawić palce na klawiaturze i gra palcami przypadkowymi. Aplikatura podstawowych form technicznych powinna być opanowana na tyle dobrze i głęboko, aby przy spotkaniu w utworze muzycznym tej lub innej figury palce grającego instynktownie same zajmowały właściwą pozycję. Ćwiczenia aplikaturowe najlepiej wprowadzić równocześnie z ćwiczeniami na opanowanie klawiatury, oto kilka propozycji ćwiczeń:
Na 3 sąsiednich klawiszach e f g, f g a uczeń gra motywy,realizując w określonym rytmie zadane przez nauczyciela następstwa aplikaturowe. Wybór figur rytmicznych można pozostawić samemu uczniowi. Na pulpicie mogą stać kartki z zadaniami aplikaturowymi i zapisem proponowanej figury rytmicznej.
Motywy mogą zaczynać się od różnych dźwięków i koniecznie muszą zawierać czarne klawisze. Grać je należy każdą ręką oddzielnie mocnymi placami - 1,2,3, we wszystkich kombinacjach - przykład 18 ( T. Dawydowna-Brianskaja dz.cyt.)
Później te same następstwa można wykonać z akompaniamentem kwint burdonowych, potem antyfonicznie, wreszcie obiema rękami jednocześnie w ruchu równoległym i przeciwynym.
W następnym ćwiczeniu liczba dźwięków w motywie jest taka sama, jak poprzednio, ale ambitus jednostki melodycznej powiększa się do kwinty, wówczas do pracy włączają się palce czwarty i piąty - Przykład 19 ( za t. Dawydowna-Brianskaja dz.cyt.).
Dodatkowo można tworzyć motywy melodyczne na czterech dźwiękach w obrębie kwinty, jednocześnie komplikując rytm ćwiczeń.
Wprowadzić można również motywy pięciodźwiękowe, do których uczeń sam dobiera im rytm.
Przedstawione ćwiczenia powinny od samego początku odbywać się bez kontroli wzrokowej. Ćwiczenia te powinny być wykonywane w tempie, rytm powinien być wyraziście zarysowany, a dynamika zróżnicowana, zwłaszcza w konstrukcjach antyfonicznych np. zabawa w echo.
Gdy dziecko zapozna się już z zapisem wysokości dźwięków, ćwiczenia aplikaturowe wyglądają trochę inaczej. Te same motywy na podstawie zapisu rytmicznego i cyfrowego - oznaczenia palców, teraz są prezentowane w formie pełnego tekstu nutowego. Należy znieść oznaczenia cyfrowe i pozostawić tylko cyfrę pierwszego, rozpoczynającego motyw palca. W ten sposób zmienia się forma sygnału wzrokowego, określającego zachowanie się palców. Przedtem ruchy aparatu były kierowane cyframi, teraz tylko kształtem zapisu nutowego - przykład 20 ( Za J. Hoffman i A. Rieger dz.cyt.).
Celem ćwiczeń aplikaturowych jest wykształcenie natychmiastowych reakcji palców na krótką jednostkę melodyczną złożoną z trzech, pięciu dźwięków w jednej pozycji. Takie ćwiczenia należy konstruować według następujących zasad:
Motywy tworzyć należy w oparciu o system dur-moll. Całe tony i półtony powinny układać należy w różnych kombinacjach.
Obu rękom poświęca się jednakową uwagę. Pierwsze ćwiczenia powinny być jednogłosowe i grane oddzielnie każdą ręką. Należy zastosować następujące faktury: - homofoniczna, akompaniamentem powinna być kwinta czysta na mocnej części taktu, antyfona, dwugłosowość w ruchu przeciwnym i równoległym.
W tym samym czasie, w którym uczeń ćwiczy palcowanie formuł melodycznych w zakresie jednej pozycji, nauczyciel może rozpocząć prace nad wytworzeniem reakcji aplikaturowej na kompleksy wertykalne - interwały i akordy. Ćwiczenie przedstawione w przykładzie 21 może być bardzo pomocne. Uczeń powinien jak najszybciej odczytać akord i palcowanie. Polecenie nauczyciela powinno brzmieć:
" Zobacz jak wygląda kwinta - nuty na polach lub 2 liniach, trójdźwięk - 3 nuty na polach lub 3 na liniach, przewrót trójdźwięku - 2 nuty na liniach i 1 na polu lub odwrotnie, zagraj:
Przykład 21:
Dodatkowo można dołączyć ćwiczenie polegające na zrealizowaniu określonego palcowania w zapisie, jak i innych elementów tj. akcenty, kropki, łuki, dynamika - przykład 22 a i b (za B. Cywińska:" Wskazówki metodyczne w nauczaniu najmłodszych czytania nut a vista." Materiały z sesji naukowej: " Umiejętność gry a vista i jej znaczenie w edukacji pianisty." AM Łódź 12.03.2005, s. 63.):
Tego rodzaju ćwiczenia pozwolą osiągnąć cel, jakim jest szybkie określanie wzrokowo i słuchowo interwału lub akordu na podstawie percepcji jego zapisu w oparciu o względne ustawienie jego elementów w dowolnym miejscu systemu nutowego z liniami dodanymi włącznie, oraz wykształcenia natychmiastowej reakcji palców na sygnał wzrokowo-słuchowy.
Ostatnia umiejętnośćopiera się na opanowaniu typowych formuł aplikaturowych np.:
sekunda to układ na klawiaturze palców sąsiednich, tercja to układ co drugiego palca, kwarta to co trzeci palec a kwinta, seksta,septyma, oktawa to palce skrajne.
Jeśli chodzi o warianty aplikaturowe, dziecko najpierw powinno poznać typowe palcowanie tercji, są to palce: 1-3,2-4,3-5; interwału kwinty: 1-5, sekundy: 1-2, 2-3, 3-4, 4-5; kwarty: 1-4,2-5. W uporządkowaniu wiedzy może pomóc tabela - przykład 23 ( za T. Dawydowna-Brianskaja dz.cyt):
Nauka czytania akordów to bardzo ważny moment w kształceniu podstaw techniki gry a vista, ponieważ właśnie w tym momencie kształtuje się u ucznia umiejętność czytania akordu jako zwartego obrazu nutowego. Należy uświadomić uczniowi, iż dźwięk najniższy pełni rolę nośnika całego akordu, pozostałe dźwięki są odbierane w stosunku do basu i do siebie samych, ważne są odległości między nimi, a nie ich położenie na pięciolinii.
Aby nauka nawyków aplikaturowych związanych z czytaniem akordów utrzymała się, pomocna będzie następująca tabela - przykład 24 ( za t. Dawydowna-Brianskaja dz.cyt.):
Prawidłową reakcję aplikaturową można ćwiczyć w następujący sposób: każdy z akordów należy zapisać na oddzielnej kartce, następnie nauczyciel pokazuje jedną z nich uczniowi i zaraz po dwóch, trzech sekundach chowa ja. Dziecko powinno zauważony znak zrealizować na instrumencie, powinno zachować w wyobraźni jego rysunek, usłyszeć go i zastanowić się nad odpowiednim palcowaniem i ruchami palców, a kiedy kartki już nie ma, uczeń powinien zagrać akord.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz